«حافظ» و «عطار» در میان برگزیدگان بیست‌ و یکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال

ه گزارش خبرگزاری فارس، در بیست ‌و یکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال پس از گزینش اولیه از میان بیش از 2000 عنوان کتاب شناسایی شده با موضوعات مختلف مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی، در داور‌ی‌های نخست 156 اثر در این دو بخش مورد ارزیابی قرار گرفت و سرانجام 21 اثر به مرحله پایانی راه یافت. کتاب‌های ارزیابی شده در بخش «مطالعات اسلامی» و شاخه‌های مطالعاتی اللهیات، علوم قرآنی، ترجمه قرآن کریم،سیره نبوی، هنر و معماری اسلامی، تاریخ علم، اقتصاد اسلامی، علم کلام، فقه و حقوق اسلامی، ترجمه متون اسلامی، تاریخ تمدن اسلامی، فلسفه اسلامی، تصوف و عرفان، مطالعات شیعی، اسلام معاصر، قرآن‌پژوهی و تفسیر؛ و در بخش «مطالعات ایرانی» در شاخه‌های مطالعاتی زبان و زبان‌شناسی ایرانی، تاریخ و جغرافیای ایران، تاریخ و تمدن ایران باستان، هنر و معماری ایران، زبان و ادبیات فارسی، شعر و ادب فارسی، صنایع دستی، جامعه‌شناسی ایران و ترجمه آثار اندیشمندان ایرانی بود.

آثار ارزیابی شده در این دوره به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، عربی، اسپانیایی، ایتالیایی، ترکی اویغوری، روسی، بوسنیایی، بلغاری، تاجیکی، ژاپنی، صربی، ارمنی،  ترکمنی و گرجی بوده است.

پدیدآوران آثار راه یافته به مرحله پایانی از کشورهایی چون آلمان، فرانسه، آمریکا، کانادا و اتریش بوده و برخی از آثار برگزیده، پدیدآوران مشترک دارند.

برگزیدگان بیست و یکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال از سوی دبیرخانه این رویداد بدین شرح معرفی شدند:

* «کتیبه‌های یونانی ایران و آسیای مرکزی»

کتیبه‌های یونانی ایران و آسیای مرکزی: کتیبه های دوره سلوکی و اشکانیان در شرق ایران و آسیای مرکزی نوشته  ژرژ روژمون با همکاری پل بِرنار به زبان فرانسه و از سوی انتشارات مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی در لندن در سال 2012 منتشر شده است. این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار از مجموعه کتیبه‌های ایرانی Corpus Inscriptionum Iranicarum  است که از حدود 195 میلادی تاکنون منتشر شده است.

* «محمد: پیام‌آور ایمان، سخاوت و بخشش»

محمد: پیام‌آور ایمان، سخاوت و بخشش نوشته ابراهیم حسن بیگی با ترجمه ترجمه شقایق قندهاری به زبان انگلیسی از سوی انتشارات شمع و مه و با موضوع زندگینامه پیامبر در لندن منتشر شده است. این رمان به صورت روایت از زبان شخص دیگر بیان می‌شود و با گویشی مدرن، داستانی با قدمت 1400 سال را بیان می‌کند و جایزه فصل جمهوری اسلامی را در زبان فارسی کسب کرده است.

* «هنر و زبان سغدیان»

هنر و زبان سغدیان نوشته یوتاکا یوشیدا به زبان ژاپنی از سوی انتشارات رینسن شوتن در کیوتو در سال 2012 وکه درباره تأثیر سغدیان در چین منتشر شده است. در این کتاب سغدیان که مردمی ایرانی‌تبار در آسیای مرکزی بودند، معرفی می‌شوند.

* «انقلاب ادبی»

کتاب انقلاب ادبی درباره مطالعه تاثیر شعر فرانسه در نوسازی اشکال شعر فارسی در آغاز قرن بیستم نوشته آمر طاهر احمد به زبان فرانسه از سوی نشر فرهنگستان علوم اتریش در وین در سال 2012 منتشر شده است. کتاب در اصل رساله دکتری مؤلف در زمینه ادبیات تطبیقی است که با راهنمایی استاد برجسته‌ ادبیات تطبیقی، ژان بِسیِر عضو هیأت علمی دانشگاه سوربن جدید (پاریس 3) به نگارش درآمده و در سال 2011 جایزه‌ بهترین رساله در مطالعات ایرانی را از انجمن ایران شناسی اروپا به خود اختصاص داده است.

* «الحکم العطائیة لابن عطاءاللّه الاسکندری»

کتاب شرح و تحلیل الحکم العطائیة لابن عطاءاللّه الاسکندری نوشته محمد سعید رمضان البوطی به زبان عربی و از سوی انتشارات دارالفکر در دمشق با موضوع مطالعات اسلامی، تصوف و عرفان، اخلاق عرفانی و آداب طریقت به چاپ رسیده است. در این اثر 4 جلدی بوطی به بیان و تشریح اصول محوری در تزکیه نفس و کسب تقوا پرداخته است.

* «بیزانس و اسلام»

کتاب بیزانس و اسلام؛ عصر (سده) گذار، قرن 7-9 با ویرایش برَندی راتلیف، هلن سی. اِوَنز از سوی انتشارات موزه هنر متروپولیتن در نیویورک و در سال 2012 به زبان انگلیسی با موضوع مطالعات اسلامی، تاریخ هنر، تأثیر متقابل هنر اسلامی و هنر بیزانس به چاپ رسیده است.

این کتاب از نظر تاریخی به تعامل فرهنگی امپراطوری بیزانس (1453-395 م) با فرهنگ قرون اولیه اسلامی در قالب تحلیل بیش از 10 کشور جهان و در 3 بخش کلی بیزانس، تجارت (بازرگانی) و اسلام می‌پردازد.

* «غلبه رحمت بر غضب؛  فلسفه  و متن مقدس»

کتاب غلبه رحمت بر غضب؛  فلسفه  و متن مقدس (قرآن کریم) نزد ملاصدرا نوشته به زبان انگلیسی در سال 2012 و از سوی انتشارات دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی و با موضوع مطالعات اسلام،  فلسفه صدرایی، تفسیر قرآن منتشر شده است.  این کتاب در اصل رساله دکتری مؤلف در دانشگاه تورنتو است.

* «پله ‌پله تا ملاقات خدا»

کتاب پله‌پله تا ملاقات خدا: زندگی، تفکر، و سلوک روحی جلال‌الدین مولوی نوشته عبدالحسین زرین‌کوب با ترجمه مجدالدین کیوانی از سوی نشر نیویورک به زبان انگلیسی منتشر شده است. کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» از پرمخاطب‌ترین آثاری است که درباره‌ زندگی و آثار مولوی نوشته شده است.

* «فرهنگ لغات بلغاری به فارسی»

فرهنگ لغات بلغاری به فارسی نوشته مؤلفان افچه پشوا، هاجر فیوضی، عباس مهدوی، رضا مهراز با ویراستاری  ایوو پانُف به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان از سوی نشر آوانگارد پریما در صوفیه و به زبان بلغاری و فارسی منتشر شده است. فرهنگ واژگان بلغاری شامل بیش از 55000 کلمه است که در دو جلد به سفارش و حمایت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان و با ویرایش دکتر ایوو پانف رئیس کرسی ایران‌شناسی دانشگاه صوفیه و با مقدمه محمد علی کیانی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صوفیا آذر ماه سال 1392 در صوفیه منتشر شد.

* «دیوان حافظ»

جلد نخست کتاب مجموعه حافظ شامل تصنیف‌های عاشقانه و میخانه‌ای و جلد دوم شراب، شاهد و رندی و جلد سوم ساقی‌نامه با ویرایش کارلو ساکونه به زبان ایتالیایی از سوی نشر کاروچی در رم منتشر شده است. دیوان حافظ در این سه جلد کامل‌ترین ترجمه حافظ به زبان اروپایی است و علاوه بر غزلیات، حاوی دو بیتی‌ها، قصاید و قطعات و حتی سروده‌های منسوب به حافظ است.

* «بین عقل و وحی»

کتاب بین عقل و وحی ترجمه انگلیسی جامع الحکمتین ناصر خسرو با ترجمه اریک اُرمزبی از سوی انتشارات آی. بی. تاریس در لندن منتشر شده است. این کتاب ترجمه کتاب جامع‌الحکمتین ناصر خسرو از آثار مهم ادبی، فلسفی و مذهبی اسماعیلیه است. جامع‌الحکمتین کتابی است در حکمت اسماعیلی به فارسی تألیف ناصر خسرو قبادیانی و در پاسخ به پرسش‌های ابوالهیثم جرجانی که آن‎ها را در قالب قصیده‌ای مطرح کرده بود.

* «دایره المعارف هنر و معماری اسلامی»

کتاب دایره المعارف هنر و معماری اسلامی نوشته جاناتان بلوم و شیلا بلر از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد در نیویورک به زبان انگلیسی منتشر شده است. دایره المعارف هنر و معماری اسلامی تازه‌ترین  و جامع ترین اطلاعات را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد و تنوع و عمق موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته شده حائز اهمیت است.

* «نهج‌البلاغه؛ خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان امام علی (ع)»

نهج‌البلاغه؛ خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان امام علی (ع) با ترجمه آلکساندر (صلاح) دراگوویچ از سوی رایزنی فرهنگی ج. ا. ا. با همکاری بنیاد ملاصدرا در بلگراد و به زبان صربی منتشر شده است. این اثر از نظر طراحی جلد، زیبایی نگارش متن و ترجمه بسیار ماهرانه انجام شده است.

* «انحطاط صفویان و سقوط اصفهان»

کتاب انحطاط صفویان و سقوط اصفهان نوشته رودی مَتی- لندن به زبان انگلیسی و از سوی انتشارات آی. بی. تاریس منتشر شده است. کتاب حاضر درباره سقوط اصفهان و برافتادن دولت صفوی است.

* «تفسیر نمونه»

کتاب تفسیر نمونه نوشته ناصر مکارم شیرازی با ترجمه اِلویر موسیچ با ویرایش مِرسیها هوگیج به همت رایزنی فرهنگی ج.ا.ا از سوی آموس گراف در سارایوو به زبان بوسنیایی منتشر شده است. جلد اول کتاب ارزشمند تفسیر نمونه تألیف آیت الله مکارم شیرازی (از مجموعه 6 جلدی) با هدف تعمیق و توسعه علوم و معارف قرآنی در میان مسلمانان بوسنی و هرزگوین به زبان بوسنیایی تیرماه 1392 با تلاش رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در بوسنی و هرزگوین چاپ شد.

* «فتح دمشق»

کتاب فتح دمشق: مطالعه منابع تاریخی دوره کلاسیک تاریخ اسلامی نوشته ینس جی. شاینر- لیدن به زبان آلمانی از سوی نشر بریل در بوستون منتشر شده است. موضوع این کتاب از نظر تاریخی بررسی واقعه فتح دمشق در زمان خلیفه دوم است.

* «کتاب‌شناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره»

کتاب‌شناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره (هند، پاکستان، بنگلادش) نوشته عارف نوشاهی از سوی نشر میراث مکتوب در تهران و به زبان فارسی منتشر شده است.

این کتاب نخستین اثر جامع است که آثار چاپی فارسی در کشورهای بنگلادش، پاکستان، و هندوستان شامل چاپ‌های سربی، سنگی، حروفی، افست، فاکسیمیله و کامپیوتری– را‌ از 1160- 1386 ش. معرفی می‌کند.

* «روش، ساختار، و تحول در کیهان شناسی فارابی»

روش، ساختار، و تحول در کیهان شناسی فارابی نوشته دامیِن یانوس به زبان انگلیسی از سوی نشر بریل در بوستون منتشر شده است. این مطالعه که بر پایه رساله دکتری نویسنده نگاشته شده، اولین رساله‌ای است که منحصرا به کیهان‌شناسی فارابی اختصاص یافته و یک تفسیر جدید از سیر پیشرفت فلسفی این متفکر، با تجزیه و تحلیل منابع دست اول یونانی و عربی و زمینه و بافت زندگی و اندیشه او در محیط فرهنگی و فکری زمان خود، ارائه می‌دهد.

* «بین حافظه و قدرت»

کتاب بین حافظه و قدرت؛ سرزمین شام در دوره تاریخی انتهای بنی امیه و ابتدای بنی عباس نوشته آنتوان بورِت از سوی نشر بریل در بوستون و به زبان فرانسه منتشر شده است. بررسی تاریخ شام در قرن دوم موضوع این کتاب است. مؤلف می‌کوشد تا نشان دهد که یک فرهنگ قوی از نوشتارهای تاریخی در این قرن در سوریه وجود داشته است.

* «فلزکاری و نمادهای فرهنگی در جهان اسلام»

کتاب فلزکاری و نمادهای فرهنگی در جهان اسلام: هنر، صنایع دستی، و متون با ویرایش ونسا پورتر، ماریا راسِر اوئن از سوی آی. بی. تاریس در لندن و نیویورک به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب مجموعه مقالاتی است که به مناسبت بزرگداشت پروفسور جیمز دابلیو. آلن و از سوی ونسا پورتر و ماریا راسِر اوئن جمع‌آوری و ویرایش شده و تمرکز خاص آن فلزکاری اسلامی است، موضوعی که آلن در طول زندگی حرفه‌ای خود به آن پرداخته است.

* «پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت»

کتاب پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت نوشته علی موسوی به زبان انگلیسی و از سوی نشر گرایتر در بوستون منتشر شده است. این کتاب اولین مطالعه کامل از نوع تاریخ اکتشافات باستان شناسی در تخت‌جمشید پس از تخریب آن در سال 330 پیش از میلاد است که به صورت یک جمع‌بندی و تحلیل از آن چه قبلا اتفاق افتاده ارائه می‌شود و برای نگارش آن به اکثر منابع اصلی مراجعه شده است.

* «منتخب سور قرآن کریم»

کتاب منتخب سور قرآن کریم به خط ابراهیم سلطان از سوی نشر آستان قدس رضوی در مشهد منتشر شده است. این اثر نفیس شامل دوازده سوره منتخب از قرآن کریم، به خط ابراهیم سلطان، دومین فرزند شاهرخ و گوهرشادآغا و نوه تیمور گورکانی است که یکی از شاهکارهای هنر کتابت و تذهیب دوره تیموریان در قرن نهم هجری محسوب می‌شود.

* «نغمه پرندگان (منطق الطیر) عطار»

کتاب نغمه پرندگان (منطق الطیر) عطار اثر فریدالدین عطار نیشابوری با ترجمه لیلی انور، همراه با نگاره‌هایی با انتخاب و راهنمایی مایکل باری از سوی دِیان دو سِلیه در پاریس به زبان فرانسه منتشر شده است. منطق الطیر عطّار با نام «زبان مرغان» (Le Langage des Oiseaux) در میان فرانسوی‌زبانان آشنا و علاقه مند به ادبیات ایران، از قرن 19، نامی آشنا است.

* «زبان مرغان؛ منطق الطیر»

کتاب زبان مرغان؛ منطق الطّیر اثر فریدالدین عطار نیشابوری با مقدمه و ترجمه و تعلیق از منیژه نوری و پیشگفتاری از محمدرضا شفیعی کدکنی از سوی نشر شِرف در پاریس و به زبان فرانسه منتشر شده است. ترجمه خانم نوری از منطق الطیر عطار، پس از پیشگفتار مختصری از استاد شفیعی کدکنی (در سه صفحه)، نثرگونه‌ای است که پس ترجمه معروف گارسَن دو تاسی (1774- 1856) Garsin de Tassy  ترجمه کاملی از منطق الطیر به شمار می‌رود. / ت