کشتن جن در اطراف یکی از روستاهای مسجد سلیمان + عکس

«وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُومِ[حجر/۲۷] و جن را پیش از آن، از آتش گرم و سوزان خلق کردیم.»

«وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مارِجٍ مِنْ نارٍ[الرحمن/۱۵] و جنّ را از شعله ‏هاى مختلط و متحرّک آتش خلق کرد.»

علامه طباطبایی در تفسیر این دو آیه می فرماید: راغب در باره کلمه” سموم” گفته: باد داغى است که اثر سمى دارد. … و اگر در آیه مورد بحث مبدأ خلقت جن از نار سموم دانسته شده، با آیه سوره الرحمن که آن را” مارجى از نار” نامیده و فرموده:” وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مارِجٍ مِنْ نارٍ” منافات ندارد، زیرا مارج از آتش، شعله‏ایست که همراه دود باشد، پس دو آیه در مجموع مبدأ خلقت جن را باد سمومى (سمی) معرفى مى‏کند که مشتعل گشته و به صورت مارجى از آتش در آمده. و نوع جن را از بادى بسیار داغ خلق کردیم که از شدت داغى مشتعل گشته و آتش شده بود.

اما باید دقت کنیم که با این تعبیر نیز نمی توان چندان به ماهیت جن پی برد و این آتش را مانند همین آتش عنصری که می بینیم تصور کنیم. و حتی عده ای از بزرگان بر غیر جسمانی بودن جن تصریح کرده اند و صریحا بیان کرده اند که این آتش مد نظر، آتش عنصری نیست:

«متکلمان مسلمان بر آن‏اند که جن از اجسام لطیف است و مى‏تواند به شکل‏هاى گوناگون درآید[۲]؛ ولى فیلسوفان معتقدند که جن، جسم ندارد و جسمانى نیست و بر خلاف انسان، موجودى است مجرّد و از نوع آتش و هوا[۳] البته اینکه جن از آتش آفریده شده است، دلیل قرآنى دارد[حجر/۲۷]؛ امّا این آتش از جنس آتش عنصرى نیست؛ زیرا از خود گرما برون نمى ‏دهد[۴] »[۵]

اسفراینی در کتاب انوار العرفان درباره چیستی جن می نویسد: « در حقیقت این‏ها خلافى است عظیم. مذهب متکلمین  آن است که ملائکه و جن و شیاطین نیستند مگر اجسام لطیفه، که حیات عرضى دارند و قادرند که به شکل‏هاى مختلفه برآیند. و لهذا گاهى مرئى شوند و گاهى نشوند. و چون مرئى شوند، به صور و اشکال مختلفه مرئى شوند.

و محقق طوسى رحمه اللّه در نقد محصل آورده که:  «معتزله بر آنند که ملائکه و جن و شیاطین حقایق مختلفه نیستند، بلکه همگى حقیقت واحده ‏اند. و تفاوت میان ایشان نیست مگر به عوارض و افعال. پس آنان که نکنند و نخواهند مگر خیرات، ملائکه باشند. و آنان که صادر نشود از ایشان مگر شرور، شیاطین. و یا آن‏که گاه مرتکب خیر و گاه مرتکب شر باشند، جن. و از این جهت است که ابلیس را شمرده‏اند گاهى از ملائکه، و گاهى از جن».[۶]

و علّامه تفتازانى در شرح مقاصد گفته:  «قائلین از فلاسفه به وجود جن و شیاطین، بر آنند که جن جواهر مجرده‏اند که ایشان را تصرف و تأثیر در اجسام عنصریه هست، بى ‏آنکه متعلق باشند به اجسام؛ مانند تعلقى که نفوس ناطقه انسانیه را است به ابدان. … ».

و شیخ ابو على در رساله حدود گفته: «الجن هو حیوان هوائی ناطق مشفّ الجرم، من شأنه أن یتشکّل بأشکال مختلفه. و لیس هذا رسم بل معنا اسمه». (جن حیوانی ناطق و با جرم شفاف است که می تواند به اشکال مختلف در آید.

منبع:yjc