به گزارش لنجانا به نقل از ایمنا ۲۹آبان سالروز شهادت یکی از روحانیون تاثیرگذار کشور و اصفهان در جریان انقلاب مشروطه است. سید جمال الدین واعظ اصفهانی، ملقب به صدرالواعظین و صدرالمحققین در سال ۱۲۷۹ هجری قمری ، در شهر همدان به دنیا آمد . او برادر زاده آیت آلله سید اسماعیل صدر عاملی اصفهانی است. وی در کودکی پدرش را از دست داد و مادرش با او به تهران آمد و سیّد را از سن پنج سالگی به مکتب فرستاد و همین که مختصر سوادی پیدا نمود او را نزد شوهر خواهر خود که زنجیر باف بود به شاگردی گذاشت. از آنجا که سیّد علاقه زیادی به تحصیل داشت چهارده ساله بود که مجدداً به مدرسه بازگشت و در ۲۱ سالگی به اصفهان رفت و تحصیلات خویش را در این شهر دنبال کرد.
کم کم در زمره اهل منبر داخل شد و در این کار پیشرفت کرد و به زودی جزو وعاظ درجه یک اصفهان شد. چون جسته گریخته حرف های تازه ای می زد از ترس ظل السلطان که در نهایت استبداد در اصفهان حکومت می کرد، مجبور بود در ماههای محرّم و صفر که ماه وعظ منبر است همراه با دوست صمیمیش میرزا نصرالله بهشتی ملقب به ملک المتکلمین به ولایات دور از اصفهان برود. در ۱۲۸۲ وی از تبریز به تهران آمد و در تهران ماندنی شد و عیال و اطفال خود را به تهران آورد. در تهران پس از یکسال اقامت به حاج سید ابوالقاسم امام جمعه نزدیک شد و منبر مسجد شاه در اختیار او درآمد و جای سید عبدالحسین عرب را گرفت و واعظ مسجد شاه گردید. در آن اوقات نطق های سیّد را به وسیله ی تند نویسی ثبت می کردند و به صورت روزنامه ای به اسم ” الجمال ” در کوچه و بازار می فروختند که خریدار بسیار داشت . در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه قاجار (سال ۱۳۲۳ هجری قمری و ۱۲۸۴ شمسی) پس از اینکه احمدخان علاءالدوله حاکم تهران جمعی از تجار قند را به علل گرانی و کمیابی و انبار کردن آن به چوب بست ،سایر تجار به واسطه این اهانت بازار را بسته و تعطیل عمومی اعلام کردند. سپس در مسجد شاه اجتماع کرده، جمعی از علما از قبیل سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی را هم به مسجد آوردند و سید جمال الدین اصفهانی هم برای صحبت به منبر رفت و در ضمن صحبت، گفت وگو از عدالت و مظالم حکومت به میان آمد و از آن زمان نام او بعنوان طرفدار مشروطیت بر سر زبان ها افتاد.
پس از وفات مظفرالدین شاه ، با روی کار آمدن فرزندش محمدعلیشاه عرصه بر عدالت خواهان و طرفداران مشروطه تنگ گردید.در فردای به توپ بستن مجلس شورای ملّی سید جمال الدین با لباس مبدّل به قصد عتبات از راه قم و همدان از تهران حرکت کرد که در همدان به دست ” رضا ” نام نایب حاکم گرفتار آمد و سرانجام به امر محمّد علیشاه پاهایش را زیر شکم قاطری بستند و او را به بروجرد بردند و به زندان انداختند، نخست قهوه ای به او داده و سپس با تسمه او را خفه کردند . .سرانجام این صدای حق طلبان در۲۹ آبان ۱۲۸۷ در ۴۵ سالگی در زندان بروجرد کشته و در قبرستان یخچال این شهر به خاک سپرده شد که البته بعدها این قبرستان به جمالیه معروف گردید. از آثار وی مشارکت در نگارش کتابچه ضد استبدادی رویای صادقه و نگارش کتاب لباس التقوی است.
از این روحانی برجسته فرزندی به یادگار ماند که تاثیرش در فرهنگ و زبان فارسی بی شک غیرقابل انکار است. محمدعلی جمالزاده نویسنده شهیر معاصر با تقدیم آثار برجسته ادبی به زبان فارسی بی شک تا همیشه در تاریخ ماندگار خواهد شد. او را پدر داستان کوتاه زبان فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی می‌دانند.
او نخستین مجموعه داستان‌های کوتاه ایرانی را با عنوان یکی بود، یکی نبود در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در برلین منتشر ساخت. داستان‌های وی انتقادی (از وضع زمانه)، ساده، طنزآمیز، و آکنده از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه‌است.
