به گزارش لنجانا به نقل از بسیج سازندگی، اگر آستین بالا زده اید و و با ما و رمضان رستمی همراه شده اید حتما به آسانی می توانید چهارچوب گلخانه تان را روی پشت بام علم کنید و همین امروز فردا بذر اسکناس های سبز را در خاک بنشانید! در این گزارش قرار است بیاموزیم چگونه در گلخانه کوچکی که روی پشت بام خانه بنا کرده ایم خیار گلخانه ای بکاریم. کشتی که می گویند بسیار پرسود و البته راحت است.
یک فن تازه گلخانه ای
در گلخانه ای که در پشت بام ساخته اید می توانید خیار گلخانه ای بکارید. نکته ای که باید برای کاشت صیفی جات گلخانه ای در نظر بگیرید این است که هنگام خرید پلاستیک گلخانه ای (همان عایقی که روی چهارچوب گلخانه را می پوشاند) دقت کنید عایق UV دار باشد. کیفیتی که این روزها برای عینکهای آفتابی هم مدنظر است. کارکرد اصلی پلاستیک های UV دار این است که اشعه های آسیب رسان خورشید را دفع می کنند. رمضان رستمی می گوید: “عایق های ساده گلخانه ای (آنهایی که UV دار نیستند)، زیر نور آفتاب خاصیت ذره بینی پیدا می کنند که این اشعه ها برای رشد گیاهان به خصوص صیفی جات بسیار مضر است. این عایق های جدید که به تازگی به به بازار آمده اند تفاوت قیمت چندانی با نوع ابتدایی پلاستیک های گلخانه ای ندارد. اما در نتیجه نقش اساسی بازی می کند.”
یک سیستم پر طمطراق!
می رویم سر اصل مطلب. کاشت خیار گلخانه ای با این فرض شروع می کنیم که یک گلخانه ۱۰۰ متری روی پشت بام خانه بنا کرده اید. یک چهارچوب فلزی با عایق های UV دار. قبل از هرچیز باید به فکر یک سیستم آب رسانی قطره ای باشید. رمضان رستمی می گوید: “خیار گلخانه ای یا همان خیار درختی با سیستم ابرسانی قطره ای پرورش داده می شود و به جز این روش، روش های دیگر نه به صرفه است و نه به درد به خور.”
انگار مسئله دارد کمی پیچیده می شود. “آبرسانی قطره ای” اسم با مسمایی است که بعضی ها را می ترساند و بعضی ها را متعجب می کند! اولین سوالی که با شنیدن نام این سیستم پرطمطراق مطرح می شود این است که چقدر خرج بر می دارد؟ رستمی در این باره می گوید: “این کار یک کار برای همیشه است. یعنی شما یک بار هزینه می کنید و این سیستم در همه دوره های مختلف کاشت محصول پاسخگو است. مثل لوله کشی ساختمان که یک بار برای همیشه است. کلا برای راه اندازی این سیستم در ۱۰۰ متر مربع گلخانه، چیزی حدود یک تا یک و نیم میلیون تومان کنار بگذارید. این سیستم آبرسانی شامل یک مخزن ۱۰۰۰ لیتری آب، حدود ۱۰۰ متر لوله یک یا نیم اینچی مخصوص آبیاری قطره ای و یک پمپ آب متوسط.” نکته مهم در سیستم آبرسانی قطره ای این است که در این سیستم آب کمی مصرف می شود. حتی کمتر از مقداری که با آب پاش های دستی مصرف می شود.”
ناودانی یا بالشتکی؟!
وقتی خیالتان از بابت آبرسانی راحت شد می توانید به مرحله بعد فکر کنید. به نوع گلدان ها. رستمی برای این مرحله دو روش استاندارد پیشنهاد می کند؛ یکی روش به اصطلاح ناودانی و دیگری روش بالشتکی. نام شان کمی عجیب و غریب است. اما هر دو در مرحله اجرای کار ساده هستند. ابتدا می رویم سراغ روش ناودانی.
رمضان در این باره می گوید: “ناودانی همانطور که از اسمش معلوم است لوله های نیمه ای است از جنس گالوانیزه. درون این لوله ها از خاک پر می شود و این سازه های یک دست و ردیفی، می شود گلدان های گلخانه شما. در این روش نکته حائز اهمیتی وجود دارد که نباید از آن غافل شد، این که حتما باید ناودان هایی که انتخاب می کنید بین ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از زمین فاصله داشته باشند. این فاصله به این خاطر است که درختچه های خیار در ماه های اول، روی زمین گسترده نشود و بپوسد. نه تنها در این روش بلکه در در دیگر روش ها هم باید توجه داشته باشید که گلدان های خیار ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از زمین فاصله داشته باشند. در روش ناودانی این فاصله با چهارپایه های کوچکی که زیر ناودان ها قرار می گیرد حفظ می شود. روش ناودانی نیز مانند سیستم آبرسانی قطره ای عمری است. یعنی یکبار برای همیشه. اگر می خواهید با این روش شروع به کار کنید، روش ناودانی حدود ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تومان هزینه دارد.”
روش دوم کم هزینه تر است اما یکبار مصرف. اگر دست و بالتان خالی است بهتر است بروید سراغ روش بالشتکی.
رمضان رستمی می گوید: “با ۱۰۰ هزار تومان می توانید بالشتک (یا همان گلدان های پلاستیکی) را از بازار خریداری کنید. این گلدان های کیسه ای که از جنس پلاستیک ضخیم و شفاف هستند وقتی با خاک پر می شوند در نهایت به شما یک یک گلدان با ابعاد یک متر در ۴۰ سانتی تحویل می دهد. در هر یک از این گلدان ها می توانید ۴ بذر خیار گلخانه ای بکارید که هر کدام تبدبل به یک درختچه می شوند. توجه داشته باشید که بذرها باید به اندازه دو برابر قطرشان در خاک فرو روند و فاصله و حریم ۳۰ سانتیمتری یک بذر خیار یا بذر دیگر رعایت شود”.
تا اینجای کار بستر کاشت برای شما فراهم شده است. بستری که یک خرج اولیه به حساب می آید. اینطور که حساب کتاب کردیم ساخت ۱۰۰ متر گلخانه روی پشت بام راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای و فراهم کردن بستر کاشت با روش ناودانی حدودا ۹ میلیون تومان هزینه برمی دارد اما با بستر کاشت بالشتکی ۸ میلیون تومان.
خاک از گل نازکتر
از این مرحله به بعد می توانید دست به چرتکه شوید و هزینه هر دوره کاشت خیار گلخانه ای را حساب کنید. این هزینه ها را برای هر دوره مد نظر بگیرید. گلخانه ها خالی است و اول باید برویم سراغ خاک گلخانه. برای خیار درختی یک نمونه خاک تعریف شده است که می توانید آن را از بازار تهیه کنید. مخلوط کوکوپیت و پرلیت.”کوکوپیت و پرلیت” بسته پیشنهادی خیلی از کسانی است که خیار گلخانه ای می کارند.
رمضان رستمی می گوید: “این نوع خاک گلدان که هم قیمت پایینی دارد و هم کیفیت بالایی، از پس تمام آزمون ها برآمده و تجربه ثابت کرده مخلوطی که از دو سوم کوکوپیت و یک سوم پرلیت باشد مناسب ترین خاک برای کاشت خیار گلخانه ای را در اختیار شما قرار می دهد. تهیه این خاک برای ۱۰۰ متر مربع گلخانه حدودا ۱۵۰ هزار تومان است. دقت کنید هیچ وقت مخلوط آماده خاک، خریداری نکنید. مطمئن ترین کار این است که شما هر دو نمونه پیشنهادی را تهیه کنید و با همان فرمول که گفتم مخلوطشان کنید.”
واریته سرنوشت ساز
این مرحله را بسیار جدی بگیرید. مرحله انتخاب بذر. “بذر نقش مهمی در کشاورزی بازی می کند. هر بذری مناسب کار و شرایط کاشتی که شما در نظر دارید، نیست. برای کاشت خیار گلخانه ای تنها یک بذر را به شما پیشهاد می کنم. بذری که خودم از آن ها نتیجه گرفتم. واریته سوکراتس. سوکراتس بذری است که مقاومت بالایی در برابر نوسانات آب و هوایی دارد. میوهای سوکراتس سبز تیره رنگ می شود و تا ۱۸ سانتیمتر رشد می کند. از ویژگی این بذر مقومت فوق العاده آن در برابر سرماست تا آنجا که گلخانه دارها برای کاشت زمستانه خیارهای درختی تنها از این بذر استفاده می کنند. شما از هر بذری که استفاده کنید حتی از مرغوب ترین هایش، نباید از مرحله “داشت” و مراقبت از محصول غافل شوید”.
خیار گلخانه ای را کی بکاریم؟
خیار گلخانه ای را می شود در سال ۳ بار کشت کرد. اما بهترین زمان برای کشت این صیفی کشت زمستانه و بهاره آن است.
رمضان می گوید: “نیمه شهریور ماه بهترین زمان برای کشت زمستانه است. این میوه بعد از ۴۵ روز از زمان کاشت ثمر می دهد و این روند تا دوماه و نیم ادامه دارد. بذر شهریور ماه محصول زمستان را می دهد. این ثمر دهی از اواسط آبان تا اواخر دی ماه ادامه دارد. بعد از پایان این دوره با شروع بهمن ماه، دوره دوم کشت آغاز می شود. بذرهای دی ماه، محصول بهار را می دهد. از نیمه اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد روند ثمر دهی کاشت بهار شما ادامه می یابد. البته در خرداد ماه هم می توانید خیار گلخانه ای بکارید اما سود چندانی ندارد. بذر خرداد محصول تابستان را می دهد یعنی درست زمانی که موسم برداشت خیارهای بوته ای و مزرعه ای است. به همین خاطر با توجه به فراوانی این محصول در تابستان، کشت آن در خرداد توصیه نمی شود.”
با کاشت خیار گلخانه ای درآمد باورنکردنی کسب کنید / هر دوره ۳ تن محصول!
تا به اینجا برای یک مبتدی، کاشت خیار گلخانه ای به جز هزینه های بستر کاشت که یک بار برای همیشه است، دوره های اول حدود ۶ میلیون تومان بابت خرید خاک، بذر، کود، هزینه های مصرفی آبیاری و تامین گرمایش و سرمایش گلخانه، کارشناسی و تشخیص آفت ها و… هزینه برمی دارد.
“برداشت این محصول از ۴۵ روز بعد از کاشت آغاز و تا ۲ماه ونیم ادامه دارد. این فرصت مناسبی برای بازاریابی و تزریق اندک اندک محصول به بازار است. هر درختچه خیار از ابتدای برداشت تا پایان دوره حداقل ۱۰ کیلوگرم محصول می دهد. محصول گلخانه های ۱۰۰ متری بخاطر کاشت در فضای کوچک جزو بهترین و مرغوب ترین ها هستند. در یک گلخانه ۱۰۰ متری چه با استفاده از روش های ناودانی و چه استفاده از روش های بالشتکی می توان حداقل ۳۰۰ درختچه پرورش داد. اگر یک حساب سرانگشتی کنید متوجه می شوید که در هر دوره کاشت در یک گلخانه ۱۰۰ متری می شود حداقل ۳ تن خیار برداشت کرد”.
آقای رستمی درباره میزان سوددهی کاشت زمستانه سال ۹۳ و بهار ۹۴ یعنی دو دوره قبلی که خودش در گلخانه ۱۰۰ متری محصول برداشت کرده است می گوید: “در کاشت زمستانه هم هزینه ها بالاتر می رود و هم میزان سوددهی. بالا رفتن هزینه تنها بخاطر گرم نگه داشتن گلخانه است اما با این وجود سوددهی در فصل زمستان اغلب کمی بالاتر از دوره کاشت بهار است. نیمه دوم شهریور ماه پارسال خیار گلخانه ای کاشتم. حدود ۳ تن و ۲۰۰ کیلو گرم تا پایان دوره برداشت کردم. آن موقع هر کیلو خیار در بازار حدود ۳ هزار تا ۳۲۰۰ تومان بود. در دوره کاشت بهار نیز ۳ تن و نیم برداشت کردم و کیلویی ۳ هزار تومان فروختم.”
به گفته آقای رستمی باردهی خیار گلخانه، چون روزانه است به شما این فرصت را می دهد تا با آسودگی خاطر و فرصت کافی محصولتان را بفروشید. نیازی نیست راه دوری بروید، با یک بازاریابی میدانی کوتاه در محل خودتان می توانید محصول روزانه تان را به میوه فروشی ها بفروشید.
“دو دوره قبل بیش از ۱۲ میلیون تومان سود کردم اما تخمین می زنم اگر یک مبتدی وارد این بازار شود و این اصول را رعایت کند در دوره های اول حداقل ۱۲ میلیون تومان به دست خواهد آورد. این در حالی است که این شغل روزانه ۱ الی ۲ ساعت وقت و کار مفید می طلبد”.
کیلینیک خیار سبزها!
بعد از کاشت بذر، وارد مرحله سرنوشت سازی می شویم که با داشتن تجربه و اطلاعات کافی در زمینه “داشت” می توانید مرغوب ترین محصول را برداشت کنید. نکات طلایی که در ادامه می اید در زمینه تولید محصول خیار گلخانه ای به شما کمک می کند.
آبیاری اصولی
مهمترین مرحله مراقبت های ویژه از محصول آبیاری به موقع آن است که ۲ تا ۳ روز زمان می برد تا جوانه ها سر از خاک بیرون آورند. از زمانی که دانه در خاک فرو می رود آبیاری آغاز می شود. خیار بوته ای در روزهای کوتاه زمستان نیاز به ۵ تا ۶ مرحله ابیاری دارد. البته هر کدام از این مراحل ۴ دقیقه بیشتر زمان نمی برد. هر درختچه خیار در هر روز با ۶ بار آبیاری قطره ای تنها بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ سی سی آب می نوشد. بعد از شکفتن جوانه ها شما می توانید کار آبیاری را به اعضای خانواده تان محول کنید.
تنها لازم است پمپ مخزن را برای ۴ دقیقه روشن کنید. هنگام محصول دهی، این مقدار بین ۲ تا ۳ برابر میزان مصرف اولیه متغیر است و بستگی دارد به رطوبت و دمای گلخانه. بعضی روزها هم به خاطر بارندگی رطوبت هوا زیاد است و یک بار آبیاری رطوبت مورد نیاز خاک گلدان ها را تامین می کند تنها باید به این دقت کنید که در طول روز باید خاک گلدان مرطوب باشد.
دما و رطوبت
دمای گلخانه باید بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشد و رطوبت بین ۵۰ تا ۶۵ درجه. در فصل زمستان با یک عدد بخاری ۷ هزار می توانید دمای گلخانه را تنظیم کنید و روزهای گرم یک کولر ۸ هزار هم کارتان را راه می اندازد.
کود و آفت زدایی
از نیمه های ماه اول کاشت تا پایان برداشت محصول باید به فکر کود و تقویت درختچه های خیار باشید. رستمی برای خیار گلخانه ای یک نوع کود توصیه می کند. این کودها در مخزن آب حل می شوند و از طریق آبیاری به ریشه ها می رسند. “کودهای تک عنصری گزینه مناسبی برای خیار گلخانه ای است. کودهای تک عنصری قیمت مناسبی دارند و هر کیلو از آن را می توان بین ۸ تا ۱۰ هزار تومان خریداری کنید.”
درختچه ها ویزیت شوند
شناسایی آفت ها و کمبودهای صیفی جات کار ساده ای نیست بهتر است در دوره های اول و تجروبه های اول کاشت، از یک کارشناس کشاورزی کمک بگیریم.
“آفت ها و کمبود منزم، آهن، سدیم، کلسیم و… در گیاه بسته به اقلیم و شرایط محیطی بارز می شود. ممکن است یک دوره بدون آفت طی شود. کارشناسان زبده زیادی هستند که در گلخانه های شخصی سرکشی می کنند و مانند یک پزشک مرض گیاه را تشخیص می دهند. در هر دوره چهار ماهه بهتر است ۱۰ جلسه پزشک گیاهان، آن ها را ویزیت کند. این کار برای شما حدود یک میلیون تومان هزینه دارد. البته در دوره های اول کار. بعدا که تجربه کافی کسب کردید نیازی به این کار نیست.
