به گزارش لنجانا به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقهی خلیجفارس، حوالی غروب که از میدان شهربانی سرازیر میشوی تا به معبد برسی، همان معبدی که دربارهاش این گونه خواندهای پرستشگاه هندوها، از آنِ خدایانِ ویشنو در بندرعباس واقع شده، مقرنسهای پیرامونی گنبدش، آن را نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیجفارس، که از گنبدهای سراسر ایران متفاوت میکند. طرح این بنا کاملاً متأثر از معماری معابد هندی است و داخل برخی اتاقها نقاشیهای مذهبی دیده میشود که یکی از مهمترین آنها خدای فلوت زن به نام «کریشنا» است.
انتظار نمیرود که وقتی به پیادهرو ساختمان معبد برسی، نغمهی آوازها و سرودهای مذهبی هند، گوشات را پر کنند تا تو برای لحظاتی شاید بتوانی آن آرامش و سرور قدسی را تجربه کنی. نه، آنجا سکوت هم نیست که بتوانی واژههایی چون وداها، سیتار و سارود، برهما، شیوا، راما یا نام دیگر ایزدانِ آیین برهمایی را در ذهن مرور کنی. اول با فوج عظیم دستفروشها توی پیاده رو روبه رو میشوی و سر و صدای این یکی چند و آن یکی چند. درِ معبد باز است، داخل که میشوی اصلاً یادت میرود آمده بودی کریشنا را ببینی، همان خدای فلوتزن. صدا از بلندگوی فروشگاه های داخل معبد است انگار، موزیکهای تند و شلوغ این روزها، جوانکی با آه و ناله میخواند، موزیکش مجاز است البته. هم زمان مشامت هم پر میشود از بوی روغن فلافل و سمبوسه. بله، حیاط معبد سه تا فروشگاه دارد، صنایعدستی دریایی هرمزگان، اغذیهی سنتی و محلی معبد و چاپ عکسهای شما روی اشیا، لیوان، بشقاب، پازل، تیشرت …
چراغهای معبد اما خاموشند، راهنمایی هم آنجا نیست که بخواهی پرسشی کنی. میروی تا صنایعدستی دریایی را ببینی. یکی دو ردیف گوشواره، دستبند، گردنبند و قابهای صدفی، چندتایی قلک با پوست نارگیل، تعداد محدودی برقه، یک مشت گوش ماهی و صدف و مرجان که اگر پانزده دقیقه از آنجا پیاده راه بروی به ساحل میرسی و قشنگترهایش را پیدا میکنی. بقیهی قفسههای فروشگاه پر است از ظروف و مجسمههای سفالی و تزئینی که همه جای ایران میتوانی پیدا کنی خصوصاً اگر با اتوبوس سفر کرده باشی و خواسته باشی توی استراحتگاههای بین راهی خستگی در کنی و غذایی بخوری. آن طرفِ دیگر فروشگاه هم کتاب است، چندتایی کتاب رنگارنگ کودکان، کتابهای آشپزی و مذهبی. از صدای موزیک آنجا عصبی میشوی و ترجیح میدهی از فروشنده چیزی نپرسی. با خودت میگویی لابد دیر آمدهای کم کم شب شده است.
صبح روز بعد به امید دیدن معبد و نقاشی «کریشنا» که آن گونه که در مهابهاراتا و رامایانا آمده است یکی از اوتارهها یا ظهورات خداوند (ویشنو) بر روی زمین است، باز هم به سوی معبد روانه میشوی. نسبتاً خلوت است. از هیاهوی دیشب خبری نیست. آفتاب داغ روز، عکاسی و اغذیه فروشی را تعطیل کرده است اما آن موزیک پابرجاست. راه پلههای ورودی معبد را با چوب بستهاند، باید کلی این طرف و آن طرف سرک بکشی شاید یکی را پیدا کنی، از دور صدایت را بلند کنی و بگویی آمدهام معبد را ببینم و او بگوید تعطیل است، برای مرّمت تعطیلش کردهاند.
شاید بگویی راه درازی آمدهام فقط برای دیدن معبد. باز حرفش را تکرار میکند، دستش را تکان میدهد و میرود. برای پرسشهای تو که کی باز میشود و چند وقت است در حال مرّمت است فرصت ندارد. دو سه تا گردشگر آنجا هستند، خودشان را از سکوها بالا کشیدند و وارد ساختمان معبد شدند، تو هم همین کار را میکنی و میروی تو.
آن جا کسی مشغول کار نیست. نه مسئولی، نه کارشناسی، نه معماری و نه حتی کارگری. بعضی درها بسته است اما اکثراً بازند. روی دیوارها هیچ نقاشیای نیست. فقط بقایای یکی دوتا که اصلاً نمیشود طرحش را تشخیص داد. با گچبریها کنده شدهاند. توی آینههای معبد خودت را نگاه میکنی، دیوارهای روبهرویی را میبینی و از خودت میپرسی پس «کریشنا» کجاست؟ آمده بودم او را ببینم و توی ذهنت تکرار میکنی این جمله را که از چند شب پیش به خاطر سپرده بودی، در آئین هندو سه وجه از خداوند معرفی میشود، کریشنا یا بهاگاوان وجه دارای فرم است که در قلمرو روحانی خود، خارج از جهان مادی سکونت دارد و وجه سوم شمرده میشود.
نیایشگاه بیصاحب مانده است
از «منصور نعیمی»، چهرهی فرهنگی و غمخوار هنر و فرهنگ هرمزگان که احتمالاً معبد را جور دیگری هم در خاطر دارد، سراغ معبد را میگیرم، با افسوس میگوید: نیایشگاه وضعیت خوبی ندارد، وقتی از آنجا رد میشوم دلم نمیخواهد آن را این گونه احاطه شده توسط زبالهها ببینم. معبد بیصاحب مانده و متأسفانه آن را به اهلش نمیسپارند.
پیشرفت کار مرّمت بسته به میزان اعتبارات اختصاص یافته است
«مجید جمادی» کارشناس مرّمت آثار تاریخی ضمن یادآور شدن اینکه معبد همیشه دست میراث فرهنگی نبوده است، خاطرنشان کرد: میراث فرهنگی اوایل دههی 80 معبد هندوها را به دست میگیرد و پیش از این زمان سیستمهای آسیبرسان زیادی بر آن تأثیر گذاشته همچنین بعلت افزایش سطح آب منطقه همیشه رطوبت هست و این امر از عوامل آسیب رسان تهدید سازه است.
وی دربارهی مرّمت معبد و نقاشیها گفت: اولویت اصلی با سازه است و نقاشیها در مرحلهی بعدی قرار میگیرند و از آنجایی که قبلاً در معبد مشعل روشن بوده، زدودن دودههای روی دیوارها کار سخت و زمانبری است که باید با مواد شیمیایی و ابزار مکانیکی به تدریج تمیز شوند و پاکسازی هر مترمربع حدود یک ماه زمان میبرد.
جمادی ادامه داد: مرّمت معبد از سال 89 آغاز شده اما این گونه نبوده که پیوسته بر آن کار شود، چون کار بازسازی بر اساس اعتبارات تخصیص داده شده است و از همینرو مرّمت آن به طول میانجامد.
از محوطه ی معبد هندوها به شرط حفظ اصالت بنا باید استفادهی بهینه کرد
معبد به زودی باز میشود
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی هرمزگان علت تعطیلی معبد را مرّمت آن بیان کرد و در پاسخ به پرسشهای خبرنگار ایسنا منطقه خلیجفارس گفت: سه ماه است که مرّمت آغاز شده، گروه مرّمت هماکنون مشغول به کارند، بهزودی کار تمام میشود و گردشگران و علاقهمندان میتوانند از معبد دیدن کنند.
«عباس نوروزی» کار بازسازی نقاشیهای معبد را زمانبر دانست و توضیح داد: ابتدا باید پاکسازی و استحکامبخشی شود و پس از آن بخشهای از میان رفته با مطالعه و بررسی تکمیل شوند که اکنون معبد در مرحلهی پاکسازی و استحکامبخشی است و این عمل در حجرهی ضلع شمال غربی انجام شده است.
وی همچنین خاطر نشان کرد: متأسفانه بعلت نزدیکی معبد به دریا و نفوذ رطوبت در این بنا، آسیب هاب جدی به آن وارد شده و از همینرو سه سال پیش اقدامات لازم برای دفع رطوبت انجام شده که شامل احداث کانال دفع رطوبت و قرار دادن دستگاه تهویه در اطراف پی و دیواره است.
نوروزی در پاسخ به خبرنگار ایسنا که حال خدای فلوت زن را جویا شد، وضعیت این نقاشی را از سایر نقاشیهای معبد بهتر توصیف کرد و گفت: کریشنا در حجرهی ضلع شمال غربی واقع شده که پاکسازی، استحکام بخشی و بازسازی آن انجام شده است.
وی دربارهی تغییر کاربری معبد نیز اظهار کرد: باید از منابع تاریخی برای برنامههای اشتغال و درآمدزایی کمک گرفت. از محوطهی معبد هندوها نیز به شرط اینکه اصالت بنا حفظ شود باید استفادهی بهینه کرد.
نوروزی دربارهی وضعیت کنونی معبد گفت: وضعیت فروشگاهها باید ساماندهی شود و به محوطهی ضلع شمالی معبد منتقل شوند اما از آنجایی که این فروشگاهها تفاهمنامهی دوساله با میراث فرهنگی دارند هنوز فرصتشان تمام نشده است.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی هرمزگان همچنین از ایجاد موزهای که مرتبط با معبد و فرهنگ هندوها باشد در دو بخش سالن و محراب ساختمان بنای معبد در آینده خبر داد.
به گزارش ایسنا، بنای معبد هندوها به بت گوری یا بت گوران نیز معروف بوده و در سال 1377 با شماره ی 1999 در فهرست آثار ملّی ثبت شده است.
و ما باز هم به آینده چشم امید داریم و دلخوش میکنیم به همین پاسخها که معبد بهزودی باز می شود و حتماً ایجاد موزه در آیندهای که امیدواریم خیلی هم دور نباشد میتواند کاربری بهتری برای معبد به شمار آید، چون اکنون هستند کسانی که از خود میپرسند آیا فضای موجود در خور فضای مقدس بنایی است که روزگاری پرستشگاه مردمانی بوده است که البته یکتاپرست بودهاند؟ هرچند به ظاهر خدایان متعددی داشته اما به یگانگی ذات مطلق الهی ایمان داشته و این خدایان را مظاهر گوناگون همان خدای یکتا میدانستند چنان که در ریگ ودا آمده است بر هر ثابت و جنبنده و نیز بر هر آنچه راه میرود و بر هر آنچه میپرد و بر تمام این آفرینش رنگارنگ تنها یک خدا فرمانروایی میکند. آفریدگار در این آیین برهما نامیده میشود که مظهر آفرینش است.